Fok
Fok wordt gebruikt als algemene naam voor een voorzeil. In specifiekere zin betekent het "een voorzeil met een hoog aspect ratio, gehesen voor de mast aan de voorstag met weinig tot geen overlap en het onderlijk vrij dicht op het dek".
Bevestiging
Een fok zit vast aan de voorstag, en loopt van de boeg tot bijna of helemaal bovenin de mast loopt. Aan de schoothoek van de fok zitten de twee fokkeschoten. Het onderlijk wordt vaak zo dicht mogelijk op het dek gemaakt om het dek te gebruiken als eindplaat tegen tipwervels. In het plaatje wordt de fok aangegeven met het cijfer 2.
Bediening
De fok wordt op de meeste boten bediend door de fokkenist. De fokkenist viert de fokkeschoot of trekt hem aan. Ook kan hij/zij de leiogen bedienen. Er zijn ook boten zonder fok, maar alle Eurosboten hebben er eentje.
Andere voorzeilen
Hoewel een genua en andere voorzeilen formeel geen fok zijn, worden deze soms wel zo aangeduid. Dit is bijvoorbeeld het geval bij het roepen van "Fok bak". Ook wordt er vaak gezegd "Strijk jij het fok even?", terwijl men een ander voorzeil dat aan de voorstag is bevestigd bedoelt.
Verschillende fokken
Er bestaan verschillende soorten fokken:
In sommige gevallen is gekozen voor een enkele fok die gestreken kan worden door hem met een speciaal mechaniek rond de voorstag te wikkelen, de zogenaamde rolfok. Dit heeft de volgende voordelen:
- Je hoeft niet naar het voordek om de fok te strijken.
- Je hebt geen ruimte aan boord nodig voor het opslaan van je fokken.
Een rolfok heeft echter ook een paar nadelen:
- De vorm van een rolfok is slechter doordat die oprolbaar moet zijn.
- Een gedeeltelijk weggerolde rolfok heeft een heel grote bolling, en dat is precies niet wat je wilt.
- De bolling van een gedeeltelijk weggerolde fok zit op de verkeerde plek.
- Wanneer er iets mis gaat met de fok, moet je hem eerst helemaal uitrollen om hem te kunnen strijken. Zeker bij een stevige storm (waardoor ging er anders iets mis?) is een 130 procents genua niet heel fijn om te hebben staan.
- De voorstag is dikker doordat het profiel van de rolfok, en eventueel het weggerolde stuk fok, daar omheen zitten. De kant waar de stag zit wordt bepaald door de richting waarin de fok wordt opgerold. Wanneer dit aan lij is, kan je veel minder hoogte lopen doordat de stroming te sterk wordt verstoord.
- Als je maar een fok hebt, heb je dus niets meer als die fok stuk gaat.
- Het is lastig bij het strijken van de mast.
- Het voorstag is het enige stag dat enkel is uitgevoerd. Bij een gewone fok houdt de fok de mast overeind als de voorstag breekt. Bij een rolfok niet.
Fok commando's
De schipper kan de fok sturen door de fokkenist commando's te geven. In de praktijk is de fokkenist ervaren genoeg om op eigen inzicht en initiatief de fok te bedienen en zal de schipper weinig tot geen commando's moeten geven. Is de fokkenist nog niet zo ervaren, is hij met andere dingen bezig of is er sprake van een panieksituatie, dan beschikt de schipper over de volgende commando's om de fokkenist mee aan te sturen:
- Fok los
- Fok bak
- Fok over
- Fok aan
- Fok te loevert
- Fok killend bij (zie ook: Fok S)
- Hijs de fok
- Strijk de fok
Des te serieuzer de situatie, des te serieuzer dient de schipper de commando's te geven. Schreeuwen is onder sommige omstandigeheden toegestaan, gebruik dan bijvoorkeur de nodige krachttaal en/of scheldwoorden.
Wanneer er iets mis dreigt te gaan, zeg dan niet:"Fuck!!!". Behalve dat dat ongepast is, kan het ook verwarrend werken. Beter is het, in dergelijke gevallen "Fok!!!" te roepen. Tien tegen een dat er iets met de fok moet gebeuren, en het staat veel professioneler.