Veel gebruikte verven en lakken
In de loods worden verschillende lakken en verven gebruikt. De meest gebruikte lakken (DD en Redox) zijn op polyurethaan basis. Daarnaast wordt nog veel Pantsercoat, op epoxybasis, gebruikt. Deze zijn van verschillende fabrikanten/winkels: DD en Pantsercoat zijn van de Polyservice en Redox is van Sikkens. Ze bestaan allemaal uit twee componenten, en kunnen dus niet over eencomponentverfen/lakken geschilderd worden.
Eigenschappen
De lakken en de pantsercoat hebben verschillende eigenschappen, die ze geschikt maken voor een specifiek doel:
Polyurethaanlak heeft een redelijk hoge kras- en slagbestendigheid, is UV bestendig en geeft indien goed verwerkt een zeer strak en glanzend eindresultaat (zie de romp van Jaffa). De lak is echter vrij duur (DD is €37 per kilo), zeker in vergelijking met kwalitatief mindere eencomponent lakken. Het is verkrijgbaar in verschillende kleuren (Redox in meer kleuren dan DD) Ook heeft niet een heel goede hechting (met name op hout). Dit uit zich als er deuken in het hout ontstaan. Hierbij raakt de lak los van het hout en ontstaan er luchtbellen. Dit is goed te zien op het dek en de stootlijst van Jonkie. Deze plekken moeten voorzichtig weggeschuurd worden om te voorkomen dat de lak om de luchtbel ook loslaat van het hout, waarbij grote kale plekken kunnen ontstaan. Daarnaast is het moeilijk om beschadigde plekjes netjes te repareren doordat er vaak schilfers afspringen bij beschadigingen, met name op verticale oppervlakken zoals rompen. Gelcoat is wat zachter en heeft daardoor wat glooiender beschadigingen die makkelijker weggewerkt kunnen worden. Daarnaast zijn Gelcoatlagen dikker en kunnen de bijgewerkte plekken dus beter bijgeschuurd worden zonder dat de onderliggende laag blootgelegd wordt. Daarom is het wenselijk de gelcoatlagen op de boten (Teerling, Raaskal en lasers) zoveel mogelijk te behouden. Hoewel het goed mogelijk is om een strak eindresultaat te krijgen met deze lak, is het erg gevoelig voor een nette verwerking. Dit is ook goed te zien. Het strakst gelakte onderdeel van de vereniging is de romp van Jaffa, en die is niet door ons gelakt, maar vermoedelijk door een professioneel bedrijf gespoten. Bij andere onderdelen (met name plankjes) is te zien wat er zoal mis kan gaan met het aanbrengen: druipers en slecht geschilderde plekken zijn daar helaas niet erg zeldzaam. Polyurethaanlak wordt op heel veel plekken gebruikt, maar met name op plekken waar een strak resultaat belangrijk is zoals dek, romp en interieur.
Pantsercoat heeft een zeer hoge kras- en slag bestendigheid, een zeer sterke hechting aan de ondergrond en is bij gebruik van meerdere lagen dampdicht voor preventie van osmose onder de waterlijn. Het is goedkoper dan DD (€29 per kilo), maar slechts leverbaar in 3 kleuren: zwart, wit en grijs. Het is redelijk UV bestendig: de grijze wordt al jaren zonder problemen gebruikt in de kuipen van de E22's, maar de witte kleurt geel. Verder is het eindresultaat aanmerkelijk minder mooi dan van DD. Het is dikker, waardoor het moeilijk strak te krijgen is, en het oppervlak blijft dof. Deze combinatie van eigenschappen maakt het erg onderhoudsarm en dus geschikt voor plekken die veel slijtage ondervinden, waar vaak water staat en die niet erg in het zicht zitten of slecht bereikbaar zijn. Hierbij kan gedacht worden aan bilges, bodems van vakken, kuipvloeren, kielen, roeren. (Een hoop van deze plekken zitten op dit moment nog in de DD)
Waar zit wat?
De lakken en pantsercoat worden op verschillende plekken gebruikt. Hieronder een overzicht van wat waar wordt gebruikt en in welke kleur. Let op, onder de waterlijn wordt de laag onder de antifouling bedoeld.
| type | Boot | Onderdeel | Product | Kleur/kleurcode |
|---|---|---|---|---|
| Raaskal | interieur (gebroken wit) | Redox | gebroken wit/GO 0386 | |
| Raaskal | interieur (wit) | gelcoat | wit/DC800 | |
| Raaskal | wasbord | DD lak | wit/DC800 | |
| Raaskal | wrikriem/helmstok | DD lak | blank | |
| Raaskal | vloerplankjes | DD lak | blank | |
| Raaskal | roer (onder en boven waterlijn) | Pantsercoat | grijs | |
| Raaskal | romp | Gelcoat | Meloengeel/Ral 1028 | |
| Raaskal | romp/kiel (onder waterlijn) | Pantsercoat | grijs | |
| Teerling | romp (krassen bijwerken) | Redox | ? | |
| Teerling | romp/kiel (onder waterlijn) | Pantsercoat | ? | |
| Teerling | interieur (gebroken wit) | Redox | gebroken wit/GO0386 | |
| Teerling | interieur (wit) | gelcoat | wit/DC800 | |
| Teerling | wasbord | DD lak? | wit/DC800? | |
| Teerling | wrikriem/helmstok | DD lak | blank | |
| Teerling | vloerplankjes | DD lak | blank | |
| Teerling | kookkist | Redox? | gebroken wit/GO 0386? | |
| Teerling | roer (boven waterlijn) | DD lak? | wit/DC800? | |
| Teerling | roer (onder waterlijn) | pantsercoat? | ||
| Lichtekooi | romp/roer (boven waterlijn) | DD lak | middenblauw/52 | |
| Lichtekooi | romp/roer/kiel (onder waterlijn) | VC tar?/Pantsercoat (gewoon pantsercoat gebruiken) | ||
| Lichtekooi | dek | DD lak | wit/DC800 | |
| Lichtekooi | interieur/wasbord | DD lak | wit/DC800 | |
| Lichtekooi | rioolplank/dieptemeterplank/motorhokplank/essen lijsten | DD lak | blank | |
| Lichtekooi | helmstok/wrikriem/reddingsvlotplank | DD lak | blank | |
| Lichtekooi | blikkenvak/kuipvloer | Pantsercoat | grijs | |
| Jonkie | romp (boven waterlijn) | DD lak | roomwit/? | |
| Jonkie | romp, kiel en roer (onder waterlijn) | ? (gewoon pantsercoat gebruiken) | ||
| Jonkie | dek, vakken en wasbord | DD lak | blank en roomwit/? | |
| Jonkie | interieur | DD lak? | ? | |
| Jonkie | wrikriem, roer en helmstok | DD lak | blank | |
| Jonkie | dektentvak | Pantsercoat? | grijs? |
Aanmaken en verwerken
Eigenlijk altijd geldt: Werk eventuele barsten en deuken bij met plamuur, schuur het werkstuk licht op, en ontvet het goed met aceton. Plak eventuele randen af met afplaktape, en probeer een plek te vinden waar je het oppervlak dat straks geschilderd kan worden horizontaal kan liggen. Hiermee voorkom je druipers. Zorg verder voor goede verlichting op de plek waar je gaat schilderen, zodat je goed kan zien waar je nog niet geweest bent. Op plekken waar kleur niet belangrijk is (onder de waterlijn bijvoorbeeld) kan je hiervoor bij verschillende lagen verschillende kleuren gebruiken.
Haal je kwast voor gebruik een paar maal langs een schuurpapiertje om alle losse haren er zoveel mogelijk uit te halen. Het zal waarschijnlijk nog steeds af en toe nodig zijn om een haar van je werkstuk te vissen, maar zo zijn het er in elk geval minder. Dikke lagen schieten sneller op, maar vloeien ook minder uit zodat het eindresultaat minder strak is. Voor een optimaal resultaat kan je het beste een beetje verdunner gebruiken en de verf/lak goed dun uitsmeren om druipers te voorkomen. Kwastaanzetten verdwijnen vanzelf als de lak uitvloeit na verloop van tijd. Geschilderde delen na enkele minuten niet meer aanraken. De verf is dan al dikker geworden en je kwastafdruk zal niet meer uitvloeien en dus zichtbaar blijven. Zorg dus dat het meteen goed is, en controleer meteen aan alle randen voor druipers. Strijk met je kwast altijd van binnen naar buiten over de randen, anders druk je een hoop verf uit je kwast en druipt het allemaal naar beneden.
Grote oppervlakken kunnen ook met de roller gedaan worden. Lakrollers (schuim) leveren hierbij het beste resultaat, maar lossen helaas op in Pantsercoat (mogelijk ook in DD?). Voor pantsercoat zijn daarom tweecomponentrollers (harig) noodzakelijk. Dit levert een vrij ruw oppervlak op (zie de rompen van de waterratten onder de waterlijn). Verdunnen helpt hierbij ook de verf om weer uit te vloeien en levert een minder ruw oppervlak op. Ook hier geldt weer: dun uitsmeren om druipers te voorkomen. Gebruik bij rollers een rollerbak.
DD lak en Redox
Pantsercoat
Antislip
Antislip kan op verschillende manieren verkregen worden. Er zijn speciale antislip-poeders te koop die door de laatste laklaag gemengd kunnen worden bij het aanmaken of er kan (zilver) zand gestrooid worden in de laatste laag als deze aan het opdrogen is. Ook kan er een mengsel gemaakt worden van epoxy en suiker dat in strepen op een oppervlak aan te brengen is (voorbeeld: rioolplank Lichtekooi). Daarnaast gebruiken we speciale antislipverf van Sikkens. De speciale antislipproducten zijn vaak wat gladder en slijten sneller dan de huismiddeltjes zoals zand en suikerepoxy, maar ze zijn daarmee wel een stuk relaxter voor je zeilpak. Oppervlakken waar veel op gezeten wordt, kunnen daar dus beter niet mee behandeld worden. De antislipverf aanbrengen is zeer eenvoudig. Maak het blik open, en breng de verf met een kwast aan op het gewenste oppervlak. Een laag is voldoende op een oppervlak dat al in de antislipverf staat. Op oppervlakken zonder antislip zijn 2-3 lagen gewenst. Antislipverf is poreus, en bied dus geen bescherming tegen vocht. Breng het dus alleen aan op oppervlakken die al behandeld zijn.