Zeilwoordenboek Engels-Nederlands

Veel literatuur over zeilen is in het Engels. Daarom hierbij een Engelse woordenlijst zodat al die Engelse termen ook duidelijk zijn. Mocht je er een tegenkomen waarvan je de betekenis niet weet en die nog niet in de lijst staat, vul deze dan gewoon in. Dan kan iemand anders de betekenis erbij zetten. Sommige woorden hebben geen goede nederlandse vertaling. Er wordt dan uitgelegd wat het is.

Sails - Zeilen

Engels	Nederlands	Nederlandse omschrijving of toelichting
Mainsail	Grootzeil
Jib	Fok
Genoa	Genua
Solent	Soling
Staysail	Stagzeil
(Roller) furling genoa	Rolgenua
Reef	Rif
Storm jib	Stormfok
Trysail	Trysail	stormgrootzeil
Reefing line	Smeerreep
Spinnaker	Spinnaker
Gennaker	Gennaker
Runner	...	Spinnaker om laag ruimewinds/voordewinds te varen
VMG spinnaker	...	Spinnaker voor optimale VMG op een voordewinds rak
(Sc)reacher	...	Spinnaker om hoog ruime winds of halvewinds te varen (Screacher zelfs nog iets hoger)
Code Zero	...	Soort genua die vliegend gehesen wordt op (laag) aandewindse koersen bij licht weer.
Jibtop	...	Genua voor ruimewindse koersen (als het te hard waait voor de spi)
Solid wing sail	...	Massieve vleugel ipv een zeil van zeildoek.

Sail parts - Zeil onderdelen

Engels	Nederlands	Nederlandse omschrijving of toelichting
Sail batten	Zeillat
Fully battened sail	Volledig doorgelat zeil
Full batten	doorlopende lat	Zeillat die van voorlijk tot achterlijk loopt.
Leech batten	...	Zeillat die alleen in het achterlijk zit.
Tapered sailbatten	Verjongde zeillat
Batten pocket	Zeillatzak	Soms ook wel specifiek het plastic dingetje in het voorlijk bij doorlopende latten
Roach	Uitbouw
Square top (mainsail)	...	Sterk uitgebouwd grootzeil dat praktisch rechthoekig is
Luff	Voorlijk
Leech	Achterlijk
Foot	Onderlijk
Loose footed	Losse broek
Shelf foot	Vaste broek	Vaak is dit een lichte flexibele stof die de vorm van het zeil onderin minder verstoort (i.t.t. de Eurosboten met een vaste broek).
Head	Tophoek
Headboard	Tophout	Het tophout is de versteviging, en heet ook zo als die van aluminium is gemaakt.
Clew	Schoothoek
Tack	Halshoek
Leech line	Reguleerlijntje
Reef point	Reefpunt
Sail tie	Bindlijntje
Spreader patch	...	Bescherming waar de zaling het grootzeil raakt.
Luff rope/bolt rope	Lijketouw
Hanks	Leuvers (fok)
Tuff luff/headfoil	Voorstagprofiel	Tuff luff is een merknaam
(Mainsail) slides	Leuvers (grootzeil)
Mainsail track	Mastgroef	Wordt ook gebruikt om railsystemen aan te duiden met dezelfde functie
Overlap	Overlap

Rig - Tuig

Engels	Nederlands	Nederlandse omschrijving of toelichting
Sloop rigged	Sloepgetuigd
Masthead rig	Top tuig
Fractional rig	Fractioneel tuig
Cutter rigged	Kotter getuigd
Square rigged	Dwarsgetuigd
Schooner	Schoener	Tweemaster waarvan de achterste mast het hoogst is
Ketch	Kits	Tweemaster waarvan de achterste mast het laagst is
Yawl	Yawl	Tweemaster waarvan de achterste mast zeer klein is
Mast	Mast
Telephone pole	telefoonpaal	Omschrijving van een zeer stijve mast die niet tot nauwelijks zal buigen tijdens het zeilen. Voorbeeld: EH (enigszins E22)
Fishing rod	vishengel	Omschrijving van een zeer slappe mast die snel en veel zal buigen tijdens het zeilen. Voorbeeld: Jaffa
Tapered mast	Verjongde mast
Rotating wingmast	Draaibare vleugelmast
Masthead crane	kraantje	Uitstekende ding bovenop de mast waar de achterstag aan vast zit
Boom	Giek
Spinnaker pole	Spinnakerboom
Bowsprit	Boegspriet
Dolphin striker	?	Zalingkje onder de dwarsligger waar de mast op staat bij catamarans
Whisker pole	Fokkeloet	Boom om fok mee uit te bomen
Jockey pole reaching strut	...	Boompje dat op de mast gaat om de loefschoot naar buiten te duwen bij halvewindse koersen

Standing rigging - Staand want

Engels	Nederlands	Nederlandse omschrijving of toelichting
Hounds	Voorstagbeslag
Forestay	Voorstag
Inner forestay	Binnenvoorstag
Cutter stay	Kotterstag
Capshrouds / Upper shrouds / Uppers	Topwant
Lower shrouds / Lowers	Hoofdwant
Shroudbase	spatting	Afstand tussen de zijstagen aan bakboord en stuurboord
Spreaders	Zalingen

Voor masten met meerdere sets zalingen hebben ze een systematisch systeem van naamgeving voor de zijstagen. Ze nummeren de stagen van beneden naar boven per set zalingen. Ze maken hierbij onderscheid tussen de Verticals (die naar de volgende zalingen gaan) en de Diagonals (die aangrijpen net onder de zalingen). Dit korten ze dan af met de letter D of V gevolgd door het nummer. D2 is dus de stag die van het uiteinde van de eerste zaling naar net onder de tweede zaling loopt. De bovenste zijstagen worden nog steeds de Capshrouds (Caps) genoemd.

Schematische tekening van een mast met de namen van de stagen

Schematische tekening van een mast met de namen van de stagen

Engels	Nederlands	Nederlandse omschrijving of toelichting
Continuous rigging	Continue verstaging	Alle zijstagen lopen door tot de wantputtingen
Discontinuous rigging	Discontinue verstaging	De zijstagen eindigen bij de zalinguiteindes
Rod rigging	Massieve verstaging	Geen staaldraad, maar massief RVS staf van een speciale legering
Dyform	Dyform	Speciale soort staaldraad die minder rekt dan normaal 1x19 staaldraad, zit op Jaffa
1x19 wire	1x19 staaldraad	Draad bestaat uit 1 maal 19 strengen. Rekt minder dan 7x19, en is minder soepel. Wordt veel gebruikt voor verstaging. Hebben alle andere euros boten.
7x19 wire	7x19 staaldraad	Draad bestaat uit 7 maal 19 strengen. Rekt meer dan 1x19, maar is soepeler. Wordt veel gebruikt voor lopend want. Steeds minder door de opkomst van dyneema.
Rigging screw / Turnbuckle	Wantspanner
(Rigging) toggle	...	Stukje RVS beslag dat wantspanners toestaat in het horizontale vlak te bewegen, zodat er geen buigkrachten op de wantspanner komen
Clevis pin	Tonnetje
Cotter pin	Splitpen
Safety ring/ Ring ding	Borgringetje
Chain plate	Wantputting
Deck spreaders	...	Letterlijk: dekzalingen
Backstay	Achterstag
(Backstay) flicker/whip	...	Veer die de achterstag optilt als er geen spanning op staat zodat het uitgebouwde grootzeil er onderdoor kan.
Running backstay / Runner	Bakstag
Checkstays	Checkstays	Stagen die laag op de mast aangrijpen en waarmee te sterke mastbuiging weer teniet gedaan kan worden
Jumpers	Jumpers	Zalingkjes en stagen bij Jaffa bovenin de mast
Diamond rigging	Diamantverstaging

Running rigging - Lopend want

Engels	Nederlands	Nederlandse omschrijving of toelichting
(jib/genoa/spinnaker/mainsail) Halyard	(fokke/genua/spinnaker/grootzeil) Val
(jib/genoa/spinnaker/main) Sheet	(fokke/genua/spinnaker/groot) Schoot
Tackle	takel, talie	lijn die over twee of meer schijven loopt
Thimble	Splitskous
Splice	Splits
Marlin spike	Marlpriem
Shackle	Harpje
Snapshackle	Snapshackle
D Shackle	D sluiting
Swivel	Wartel
Tapered	Verjongd
Single braid	Enkel gevlochten
Double braid	Dubbel gevlochten	Mantel en kern
3 strand	3 strengs
Laid rope/Twisted rope	Geslagen lijn
Marlowbraid	...	Lijn met gevlochten mantel en geslagen kern (van fabrikant Marlow)
Mooring line	Landvast
Anchor line	Ankerlijn
Scope		Verhouding ankerlijnlengte : diepte

Spinnaker - Spinnaker

Engels	Nederlands	Nederlandse omschrijving of toelichting
Topping lift / Uphaul	Boomhijs
Foreguy	Boomneerhouder	Die op het voordek zit, en dus de boom zowel naar beneden als naar voren trekt
(After)guy (US) / Brace (UK)	Loefschoot
Sheet	Lijschoot
Twing/Tweaker/Barberhauler	Barberhauler	Blokje aan lijntje waarmee de spischoten naar het breedste punt van de boot getrokken kunnen worden voor meer controle over de boom of een stabielere spinnaker

Spinnaker systeem met aparte loef en lijschoten

Spinnaker systeem met aparte loef en lijschoten

Bij Jaffa wisselen bij het gijpen de loefschoot en lijschoot van functie. Op grote boten wordt er een ander systeem gebruikt. Daarbij zit aan beide kanten van de boot een loefschoot die vanaf het breedste punt van de boot naar de schoothoek aan zijn eigen kant loopt (D) en een lijschoot die naar de schoothoek aan zijn eigen kant toe loopt (F). Beide schoothoeken hebben dus een eigen loef en lijschoot. Dit betekent dat bij het spinnakeren dus aan een kant een loefschoot niks doet en de andere kant de lijschoot niks doet. Dit geeft de volgende termen:

Engels	Nederlands	Nederlandse omschrijving of toelichting
Lazy guy	Loefschoot die niet in gebruik is
Lazy sheet	Lijschoot die niet in gebruik is

Bij het gijpen wordt de spi gevliegerd met de beide schoten (sheets) totdat de voordekker de oude loefschoot (guy) uitgehaakt heeft en de nieuwe ingehaakt heeft. wordt vaak gecombineerd met een dip pole gybe (zie manouvres) en dus meestal op grote boten (vanaf 35-40 voet).

Mainsail - Grootzeil

Engels	Nederlands	Nederlandse omschrijving of toelichting
Reefline	Smeerreep
Outhaul	Onderlijkstrekker
Vang(US) / Kicker(UK)	Neerhouder
Cunningham	Cunningham
Preventer	Bulletalie
Topping lift	Kraanlijn
Traveler	Overloop

Foresails - Voorzeilen

Engels	Nederlands	Nederlandse omschrijving of toelichting
Genoa lead (car)	Leioog
Genoa track	Genuarail
Inhauler		vertraging om de schoothoek van de fok meer naar de centerlijn van de boot te trekken

Deck Hardware - Dekbeslag

Engels	Nederlands	Nederlandse omschrijving of toelichting
Purchase	Vertraging
Block	Blok
Cleat	Kikker
(Bow)fairlead	Verhaalklamp / Geleideoog
Clamcleat	V-klem
Camcleat	Curryklem
Rope clutch / Halyard stopper	Valstopper
Winch	Lier
Winch handle	Lierhandel
Cabintop winch	Lier op het kajuitdak
Grinder	Grinder / Koffiemolen

Engine - Motor

Engels	Nederlands	Nederlandse omschrijving of toelichting
Diesel	Diesel
Petrol/Gasoline	Benzine
Two stroke	Tweetakt
Four stroke	Viertakt
Oil filter	Oliefilter
Water separator	Water afscheider
Fuel pump	Brandstofpomp
Exhaust	Uitlaat
Muffler	Demper
Alternator	(Wisselstroom)dynamo
Heatexchanger	Warmtewisselaar
V belt	V snaar
Stuffing box	Schroefasafdichting
Prop shaft	Schroefas
Transmission	Keerkoppeling
Piston	Zuiger
Camshaft	Nokkenas
Crankshaft	Krukas
Valve	Klep
(Head) gasket	(Kop)pakking
Throttle	Gashendel

Hull - Romp

Engels	Nederlands	Nederlandse omschrijving of toelichting
Deck	Dek
Cockpit	Kuip
Selfbailer	Zelflozer
Gunwhales	Gangboorden	Engelse uitspraak: "gunnels"
Cabin	Kajuit
Cabin roof	Kajuitdak
Coach roof	Garagedak
Companionway hatch	Kajuitingang
Washboard	Wasbord
Pushpit	Hekstoel
Pullpit	Preekstoel
Toerail	Voetrail
Stanchion	Scepter(paal)
Stanchion base	Scepterpot
Lifelines	Zeereling	Let op: heel belangrijk verschil met het Nederlandse Lifelines
Tether	Lifeline
Jackstay	Loopband	Die door het gangboord loopt om in te klikken met lifeline
Cockpit locker	Bakskist
(Multi) chined hull	(Multi)knikspant
Round bilge hull	Rondspant
S-bilge hull	S spant
Lap straked hull	Overnaadse romp
Tender		Boot die snel veel helling maakt (eigenschap, tegengestelde van "stiff")
Stiff		Boot die stabiel is en niet snel helling maakt (eigenschap, tegengestelde van "tender")

Appendages - Aanhangsels

Engels	Nederlands	Nederlandse omschrijving of toelichting
Foil (section)	Profiel
Keel	Kiel
Fin keel	Vinkiel
Bulb keel	Bulbkiel
Centreboard	Klapzwaard/midzwaard
Daggerboard	Steekzwaard
Swing keel	Kielmidzwaard
Canting keel	Kantelkiel
Lift(ing) keel	Hefkiel
Rudder	Roer
Skeg	Skeg
Transom hung rudder	Aangehangen roer
Skeg hung rudder	Roer aan een skeg
Spade rudder	...	Doorgestoken roer dat niet aan een skeg hangt

Inside - Binnen

Engels	Nederlands	Nederlandse omschrijving of toelichting
Head/Toilet	WC
Bulkhead	Schot
Bunk/Berth	Kooi
Pipeberth	Pijpkooi	Kooi gemaakt van een stuk pijp met een stuk doek ertussen gespannen
Quarter berth	Hondekooi
Chart table	Navigatietafel	Ook wel: kaartentafel
Galley	Kombuis (Keuken)
Hatch	Luik
Porthole/portlight	Patrijspoort

Under Sail - Zeilend

Courses - Koersen

Engels	Nederlands	Nederlandse omschrijving of toelichting
Beating (to windward)	Aandewinds varen / Kruisen
Closehauled	Aandewinds
Close reach	Laag aandewinds / hoog halvewinds
Reach	Halvewinds
Broad reach	Laag halvewinds / Ruimewinds
Run	Laag ruimewinds / Voordewinds
By the lee	Binnen de wind
On port tack	Aandewinds over stuurboord
On starboard tack	Aandewinds over bakboord	Let op! Dit is geen vergissing. Die rare engelsen draaien dit om. Bij een bakboord/stuurboord situatie zal een engelsman dus ook "starboard!" roepen.
On port gybe/jibe	Ruimewinds over stuurboord
On starboard gybe/jibe	Ruimewinds over bakboord
Upwind / Windward	Loef / Naar loef
Downwind / Leeward	Lij / Naar lij
2 sail reach	...	Halvewinds varen met alleen grootzeil en fok
3 sail reach	...	Halvewinds varen met grootzeil, fok en spinnaker
Windward	Loefwaards
Leeward	Lijwaards
Tacking downwind	Afkruisen
To point	...	aandewindse koers optimaliseren op hoogte
To foot	...	aandwindse koers optimaliseren op snelheid
Weather helm	Loefgierig
Lee helm	Lijgierig

Manouvers - Manoeuvres

Engels	Nederlands	Nederlandse omschrijving of toelichting
To tack/come about	Overstag gaan
To gybe(UK)/jibe(US)	Gijpen
To luff (up)	(Op)loeven
To bear away	(Af)vallen
To hoist	Hijsen
To douse/drop	Strijken
To reef	Reven
To shake a reef	Ontreven
To sneak	...	De spinnaker loefschoot naar de bek van de spiboom trekken voor het hijssen van de spi
To square	...	De spiboom naar loef trekken, de loefschoot aantrekken
To peel the spinnaker/genoa	De spi/genua "pellen"	Zeilwissel waarbij het nieuwe zeil binnen of buiten het oude zeil wordt gehesen, waarna het oude zeil wordt gestreken
End for end gybe		Gijp waarbij de bek van de spiboom die aan de mast zat de nieuwe schoot krijgt en vice versa
Dip pole gybe		Gijp waarbij het ene eind van de spiboom aan de mast blijft zitten en men het andere eind laat zakken met de boomhijs om hem langs de voorstag te krijgen. Voor grote boten( (vanaf 35-40 voet), omdat de spiboom te zwaar wordt en de schootkrachten te groot.
To shrimp/trawl	(lett: garnalen vissen)	Een voorzeil of spinnaker achter de boot aan door het water slepen door een mislukte hijs/strijk, of een defect. [1]

Commands - Commando's

Engels	Nederlands	Nederlandse omschrijving of toelichting
Ready to tack?/Ready about?	Klaar om te wenden?
Lee ho!! / Tacking!! / OK!! / Helm's a lee!!	Ree!!	Wat meer variatie dan in het Nederlands, de eerste is waarschijnlijk minder handig als je Lee ho zelf aan boord hebt
Back the jib	Fok bak
Front the jib?	Fok over	slechts 1 hit in google, dus een beetje twijfelachtig
Jib to windward/wing and wing/goose wing	Fok te loevert	Definitie van de laatste 2 is wat breder. Kluiver naar loef en fok naar lij, of bij een tweemaster 1 grootzeil naar loef en 1 naar lij vallen daar ook onder.

Navigation - Navigatie

Engels	Nederlands	Nederlandse omschrijving of toelichting
Dead reckoning	Gegist bestek	Leent zich ongeveer even goed voor slechte woordgrapjes
Triangulation	Driehoekspeiling
Cardinal Buoy	Kardinaal
Lee shore	Lagerwal
Windward shore	Hogerwal

Docking - Aanleggen

Engels	Nederlands	Nederlandse omschrijving of toelichting
Marina	Marina
Harbour	Haven
Harbourmaster	Havenmeester
Slip	Ligplaats	Box wordt weinig/niet gebruikt
Alongside	Langszij
Fuel dock	Tanksteiger
Dock	Steiger
Spring line	Spring
Shore power	Walstroom
Dockline	Landvast
Fenders	Stootwillen
Anchorage	Ankerplaats
Bow line	Voorlijn
Stern line	Achterlijn

Wedstrijdterminologie

Engels	Nederlands	Nederlandse omschrijving of toelichting
To hike	Hangen??	In de rails zitten en hangen zodat zoveel mogelijk gewicht aan de hoge kant zit
Luffing match/duel	Loefduel
Starting line	Startlijn
Pin end	...	Boeikant van de startlijn
Committee end	...	Startschip kant van de startlijn. Als je tegen de wind in kijkt ligt boei altijd aan de linkerkant van de startlijn en het startschip aan de rechterkant van de startlijn.
RC / Race Committee	Wedstrijdcomité
Protest hearing	Protestbehandeling
Warning signal	Waarschuwingssein	Meestal 5 minuten sein
Preparatory signal	Voorbereidingssein	Meestal 4 minuten sein

Tools - Gereedschap

Hand tools - Handgereedschap

Engels	Nederlands	Nederlandse omschrijving of toelichting
Hammer	Hamer
Saw	Zaag
Chisel	Beitel
Screwdriver (Cross-head/Philipshead, Flathead)	Schroevendraaier (kruiskop, platte kop)
Wrench(US)/Spanner(UK)	(steek/ring)sleutel
Hex/Allen key/wrench	Inbussleutel
Vice Grip	Griptang
Clamp	(Lijm)klem

Powertools - Electrisch gereedschap

Engels	Nederlands	Nederlandse omschrijving of toelichting
(Cordless)Drill	(Accu)Boormachine
Drill press	Kolomboormachine
Drill bit	Boortje
Spade drill/Spade bit	vlinderboor/speedboor
Jigsaw	Decoupeerzaag
Belt sander	Bandschuurmachine
Dual orbital sander	Excentrische schuurmachine
Angle grinder	Haakse slijper
Milling machine/Mill	Frees
Lathe	Draaibank	Uitspraak: leeth