3-lagensysteem
Het 3-lagensysteem is een manier om een goede zeiloutfit samen te stellen. Omdat water warmte dertig keer beter geleidt dan lucht, koelt een natte huid sneller af dan een droge huid[1] en het kost 500 keer meer energie om vocht te verwarmen dan lucht[2]. Daarom is het doel van het systeem om te zorgen dat lichaamsvocht wordt weggevoerd van de huid als damp en geen vocht wordt, en daarmee droge en warme lucht dicht bij het lichaam wordt gehouden. Daarnaast moet regen- of buiswater en ook koude lucht, wind, juist buiten worden gehouden. Dit heet respectievelijk ademend, isolerend, waterdicht en winddicht.
| Eigenschap | Omschrijving |
|---|---|
| Ademend | Lichaamsvocht wegvoeren van de huid als damp zonder dat dit vocht wordt |
| Isolerend | Droge en warme lucht bij het lichaam houden |
| Waterdicht | Regen- en buiswater buiten houden |
| Winddicht | Koude lucht buiten houden |
Het heeft bijvoorbeeld niet veel zin om eindeloos truien aan te blijven trekken als je katoenen T-shirt klam is van het zweet. Ook een duur zeilpak zal dan weinig uithalen.[2] Je lichaam zal het vocht moeten verwarmen hetgeen zoveel energie kost, dat je alsnog zult afkoelen. Alleen een goede combinatie van kleding zal zorgen voor goede eigenschappen, niet alleen een duur zeilpak! Een goede zeiluitrusting wordt voorondersteld uit drie lagen te bestaan. Dit moet niet worden verward met een zeilpak met 2 of 3 lagen, wat te maken heeft met de opbouw van materialen, zie aanschaf zeilpak. De drie lagen zijn een onderlaag of basislaag - vaak thermokleding -, een middenlaag - bijvoorbeeld een fleecetrui -, en een buitenlaag - het zeilpak.
Onderlaag
De onderlaag is de laag thermokleding. Deze laag wordt direct op de huid gedragen, haalt vocht van de huid en zorgt dat je droog en warm blijft.[1][2] Thermokleding is gemaakt van kunststofvezels zoals polyester en polypropeen. Kunststof vezels nemen nauwelijks vocht op -minder dan 0.5 procent van het eigen gewicht- en geven ademen goed. [2] Goede thermokleding absorbeert minder dan 3% van zijn gewicht in water.[1] Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld katoen, dat gemakkelijk 3 keer het eigen gewicht aan vocht opneemt.[2] Is het warmer en wil je geen warme thermokleding, kun je ook een polyester sportshirt kiezen. Echter, "Hoe goed en nuttig thermo ondergoed ook kan zijn, niet alles gaat over rozen. Zo kan thermo ondergoed sterk ruiken na een dag dragen. Ook veroorzaakt het vaak statische elektriciteit, zeker bij het uittrekken. De vormvastheid laat soms te wensen over en plooien van te ruim ondergoed kunnen drukplekken en wrijving veroorzaken."[2] Bijvoorbeeld de Hema verkoopt prima thermokleding voor een tientje per stuk.
Voor de onderlaag kun je dus kiezen uit een setje thermokleding of een polyester sportshirt. Draag geen katoenen ondergoed of t-shirts.
Middenlaag
De middenlaag zijn een broek en vest. Deze laag zorgt ervoor dat je warm bent en blijft. De belangrijkste taak is om warme, droge en isolerende lucht vast te houden in de kleding en dicht bij het lichaam,[1] waardoor de warmte die het lichaam genereert optimaal benut wordt en niet verloren gaat.[2] Het zorgt ook voor de doorvoer van waterdamp door de kleding heen, die van het lichaam komt en wordt aangevoerd door de basislaag.[1] Er zijn verschillende diktes midden laag verkrijgbaar die meer of minder warmte bieden, en als het warm genoeg is kun je hem zelfs overslaan. Aan deze laag worden verder niet veel eisen gesteld, maar gebruik bijvoorkeur stof die winddicht is, waterafstotend en een hoge isolerende werking heeft.[2] Deze tussenlaag bestaat doorgaans uit microvezels en synthetische stoffen die de lichaamswarmte vasthouden: Fleece vesten zijn hiervan het bekendste voorbeeld.[2]
Voor de middenlaag zijn de beste keuzes dus syntetische stoffen, zoals polyester trainingsbroeken en fleece- / softshellvesten. Laat de Eurostrui in je tas voor in de haven, een katoenen laag is funest.
Buitenlaag
De buitenlaag is het zeilpak. Deze laag biedt bescherming tegen regen en water, maar moet ook als derde laag het vocht dat door de eerste twee lagen wordt aangeleverd verwerken naar buiten.[1] Hij is 100% waterdicht en beschermt tegen de elementen. Hij moet er ook voor zorgen dat de wind tegengehouden wordt [1]. Vaak is deze laag maar weinig isolerend, een zeilpak is veel minder warm dan bijvoorbeeld een skipak. Vreemd genoeg wordt er door velen juist aan deze laag kapitalen uitgegeven, terwijl meestal het meest simpele zeilpak voldoet.[2] In combinatie met laag 1 en 2 stelt het de hedendaagse zeiler in staat, onder alle weersomstandigheden comfortabel en droog te zijn.[2] Een zeilpak moet daarnaast sterk zijn, omdat je veel schaaft en schuurt over zittingen en oppervlakten terwijl je bezig bent aan boort. Zie voor meer informatie de pagina aanschaf zeilpak.
Voor de buitenlaag kies je voor een fatsoenlijk zeilpak, maar besteed evenveel moeite en geld aan de andere lagen, om hier daadwerkelijk gebruik van te maken. Een regenbroek is niet voldoende, aangezien deze niet ademt en snel stuk gaat.
Overig
Zeillaarzen
Een goed paar zeillaarzen van dezelfde prijsklasse kost snel de helft van een zeilpak, maar kunnen ongelooflijk veel comfort toevoegen. Kies bij voorkeur voor ademende zeillaarzen, omdat deze wederom aan alle vier de criteria voldoen.
Voor meer informatie zie ook: Aanschaf zeillaarzen
Muts & handschoenen
Tot 40% van de lichaamswarmte gaat verloren via de ledematen. Draag indien nodig dus handschoenen, een muts en thermosokken.[1] Ook hiervoor geldt wederom: geen katoen, wel syntetische stoffen.
Goede en slechte materialen
| Goede materialen | Slechte materialen |
|---|---|
|
|
Conclusie
Je zeilpak is slechts een klein gedeelte van je zeilkleding, qua moeite en budget moet je denken aan de helft. Een duur zeilpak heeft geen enkel nut meer als er een katoenen trui onder wordt gedragen, dus besteed aandacht aan je volledige kledij en uitrusting.
Een stelregel:
- 10% Onderlaag
- 15% Middenlaag
- 50% Zeilpak
- 25% Laarzen
Als je hier ver van afwijkt, is een van je lagen te duur of te goedkoop en zal je in totaal te weinig profijt van hebben van je zuurverdiende / zuurgeleende investering.
Zie ook
- Wikipedia-artikel "layered clothing"