Motor Jaffa

Jaffa is voorzien van een inboord dieselmotor van het type Yanmar 2GM. Op deze pagina zijn de nodige gegevens over de motor te vinden, een overzicht van de onderhoudsgeschiedenis en een aantal handleidingen die je kunt gebruiken bij het gebruiken van de motor of als je problemen hebt.

Gegevens motor Jaffa

Jaffa is voorzien van een motor van het type Yanmar 2GM, dit is handig om te weten als je onderdelen voor de motor nodig hebt of een probleem aan het troubleshooten bent. Dit type motor wordt veel gebruikt in zeilboten en staat bekend als betrekkelijk simpel en betrouwbaar. Toch kan er zo nu en dan wat aan mankeren, maar online is er veel te vinden over dit type motor en Euros heeft zelf ook de nodige ervaring met het oplossen van problemen. Doordat het een algemeen gebruikte motor is zijn nieuwe onderdelen doorgaans makkelijk te krijgen ondanks dat het al een wat oudere motor is. Heironder staan de nodige gegevens die al dan niet van pas kunnen komen:

Motor

• Merk en type: Yanmar 2GMLP -> dit is dus een Yanmar 2GM, LP is de bonuscode die je niet mee hoeft te sturen.
• Aantal cilinders: 2, in lijn
• Cilinderinhoud: 635cc
• Inspuiting: Indirect
• Vermogen: 15 pk @ 3400 rpm
• Motornummer: 14926
• Bouwjaar: 1989
• Koeling: Directe koeling d.m.v. impellerpomp

Aandrijving

• Keerkoppeling: Kanzaki KM2P
• Versnellingsratio: 2,21:1
• Schroefas: 7/8"
• Schroef: Gori tweeblads klapschroef
• Schroefasafdichting: Volvo-seal

Checklist motor

In de boot hangt een Checklist starten en achterlaten motor. Voor en nadat er gevaren wordt moet deze checklist worden nagelopen om problemen en overmatige slijtage aan de motor te voorkomen.

De motor met antivries vullen

Wanneer Jaffa buiten ligt en er is kans op vorst totdat er weer wordt gevaren (dus ook als er aan boord wordt overnacht), dan moeten de de motor en afsluiter worden gevuld met antiviries. Als je twijfelt om antivries in de motor te doen: doe het dan vooral wel. Wanneer dit niet gebeurt bestaat de kans dat het water in de motor en afsluiter bevriezen. Dit kan resulteren in een gezonken boot of zeer ernstige schade aan de motor. Ook wanneer de boot 's winters binnen staat moet de motor gevuld worden met antivries omdat dit roest binnenin de motor voorkomt en de levensduur verlengt.

Er is ongeveer 3 liter antivries nodig om de motor te vullen. Het handigste is om een 5 liter-jerrycannetje voorgemixte koelvloeistof van de bouwmarkt of automaterialenzaak te gebruiken, als je de aanmaklimonade-variant gebruikt is het raadzaam om voordat je begint minstens 3 liter aan te maken in een handig schenkende verpakking.

De stappen die je moet volgen als de boot op de kant staat zijn iets anders dan wanneer ze in het water ligt, hieronder staat een uitleg. Het is minder handig om de motor binnen met antivries te vullen omdat er tijdens het proces water en rook uit de uitlaat komt.

Stappenplan

• Als de boot in het water ligt: Laat de motor goed warmdraaien tot bedrijfstemperatuur (een ruim kwartier met de schroef in zijn werk en wat meer gas dan stationair)
• Als de boot op de kant staat: Haal de thermostaat uit de motor en plaats het thermostaathuis terug (zie hieronder hoe je dat moet doen). Warmdraaien is nu niet meer nodig.
• Doe de afsluiter van de motor dicht, dan de wierpot open.
• Zet iemand klaar om antivries in de wierpot te gooien (zelf aangelengd of kant-en-klare koelvloeistof).
• Vul de wierpot met antivries, zet de motor aan en laat deze rustig stationair draaien. Zorg dat er altijd antivries in de wierpot blijft, dus blijf schenken tot de motor weer uit is.
• Laat de motor even draaien tot er antivries uit de uitlaat komt. Hou de afsluiter dicht!
• Als er antivries uit de uitlaat komt kan je de motor uitzetten. Vul het systeem via de wierpot weer bij met antivries.
• Als de boot in het water ligt: Doe de afsluiter van het koelsysteem even open. Er stroomt nu antivries de afsluiter in.
• Als de boot op de kant staat: Laat de afsluiter dicht.
• Doe de afsluiter dicht en vul het systeem nog een keer bij met antivries via de wierpot. Draai de wierpot daarna goed dicht.

Handleiding om de thermostaat uit de motor te halen

Locatie van de thermostaat op een Yanmar 2GM20. Klik voor een grotere versie.

Hieronder staat een korte beschrijving hoe de thermostaat uit de motor gehaald moet worden als deze op de kant moet worden gevuld met antivries.

De thermostaat zit achter het rood omcirkelde kapje (thermostaathuis) op de foto hiernaast. Let op dat deze foto is geleend van Wikipedia, op Jaffa is de thermostaat een stuk minder makkelijk te bereiken omdat deze aan de kant van het mastschot zit. Het thermostaathuis kan worden losgehaald door de twee blauw omcirkelde boutjes los te halen met Sleutel 10. Pas op dat je de boutjes niet laat vallen. De 2 slangen blijven aan het thermostaathuis zitten. Bij het loshalen kan er een kleine hoeveelheid water uit de motor lekken. Tussen het thermostaathuis en de motor zit een pakking, zorg dat je deze niet verliest.

Na het loshalen van de boutjes kun je het thermostaathuis een paar centimeter van de motor af halen, hij blijft bungelen aan de 2 slangen. Hierachter vind je de thermostaat. Haal deze uit de motor. Het kan nodig zijn hem iets heen en weer te wrikken voordat hij loskomt. gebruik hiervoor je vingers en geen gereedschap, want dan is de kans groot dat je de thermostaat onherstelbaar beschadigt (een nieuwe kost ~€50).

Hieronder een plaatje van de thermostaat en de pakking:

Bewaar de thermostaat de rest van de winter ergens waar hij later weer kan worden teruggevonden en plaats het thermostaathuis terug met de 2 boutjes die je in de eerste stap hebt losgehaald. Zet ook de pakking weer terug tussen de motor en het thermostaathuis.

Gefeliciteerd, je bent nu klaar om de motor met antivries te vullen zonder dat je hem warm hoeft te draaien.

Handleiding: Shit de tank is leeg gevaren ... en nu?

Wanneer je doorvaart terwijl er niet genoeg diesel meer in de tank zit, komt er lucht in de brandstofleidingen. Doordat lucht comprimeerbaar is en diesel niet, zal de brandstofpomp niet meer in staat zijn om genoeg brandstofdruk op te bouwen om de motor te laten werken. Resultaat is een motor die niet start of (bijna) direct na het starten weer afslaat, ook nadat de tank weer is gevuld. Als dit gebeurt moet het brandstofsysteem handmatig worden ontlucht. Probeer het niet op te lossen door de motor herhaaldelijk te starten. Dit zal niet werken en kan grote schade veroorzaken aan de brandstofpomp doordat deze vertrouwt op de smering door de diesel die er normaalgesproken doorheen loopt.

De truc is: zorgvuldigheid, en niet te bang om er een klein beetje een rotzooi van te maken. De brandstof stroomt door allemaal onderdelen die een voor een ontlucht moeten worden, inclusief de slang/leiding tussen alle onderdelen! Ook als je filters vervangen hebt zit er dus lucht halverwege de leiding. Pomp je die lucht er niet via een ontluchtingsschroefje uit dan komt die lucht na een paar minuten bij de motor die dan vervolgens stopt. Voor het ontluchten moet je ongeveer een bekertje (100cc) brandstof verspillen, zorg dus dat je dit op kunt vangen.

De brandstof stroomt voornamelijk door de volgende onderdelen:

Lagedruksysteem
Tank (1)	Lijkt me duidelijk
Hand(balg)pompje (2)	Dit is een extra feature op Jaffa om te zorgen dat je tijdens het ontluchten druk op het systeem kunt zetten om zo de lucht eruit te pompen. (In motorbedrijf staat de leiding tot aan het opvoerpompje (4) onder vacuüm)
Waterfilter (3)	Dit is een grof filter dat het eventuele water uit de tank scheidt van de brandstof. Water kan je onderaan het filter aftappen (3b) en brandstof komt er via de leiding weer uit. Bovenop dit filter zit nog een ontluchtingsschroef (3a)	Ontluchten
Opvoerpompje (4)	Deze zuigt in motorbedrijf brandstof aan vanaf het waterfilter (3) en pompt dit verder naar het brandstoffilter (5). Normaalgesproken zou je met het hendeltje op deze pomp het systeem kunnen ontluchten maar helaas is het waterfilter niet onder vacuüm te ontluchten dus deze functie vervalt.
Brandstoffilter (5)	Lijkt me duidelijk, bovenop dit filter zit een ontluchtingsschroefje (5a)	Ontluchten
Brandstofinpuitpomp (6)	Deze pompt elke motoromwenteling een kleine hoeveelheid brandstof onder zeer hoge druk (richting de 1000bar) de stalen verstuiverleiding (7a) in. Op de toevoerslang van deze pomp zit nog een ontluchtingschroefje (6a).
Hogedruksysteem
Verstuivers (7)	Elke cilinder heeft een verstuiver. Het is een soort drukbediende klep met een sproeier aan het eind. Zodra de inspuitpomp brandstof onder hoge druk aanvoert opent de verstuiver en vernevelt deze de brandstof in de verbrandingskamer. Fysische tip: Als er lucht in de stalen verstuiverleiding zit zal deze comprimeren waardoor de druk niet de 1000 bar haalt. De verstuiver zal niet openen en de motor niet starten!	Evt. ontluchten

DISCLAIMER: Brandstof onder 1000bar is gevaarlijk, kom niet met je vingers in de buurt (<10cm) van de verstuiverleiding als je daar aan sleutelt

Mooiste is als je nog net op tijd doorhebt dat de tank leeg is (motortoeral daalt spontaan; geen power meer) en je de motor handmatig uitzet. Hierdoor zit er nog geen lucht in het hogedruksysteem en hoef je dus alleen het lagedruksysteem te ontluchten. Het ontluchten doe je door met het handbalgpompje (2) brandstof vanaf de tank in het systeem te pompen en de lucht bij elk eerstvolgende onderdeel in de serie te laten ontsnappen.

Lagedruksysteem ontluchten

• Zorg dat de tank weer vol is, deuh.

Alle brandstof die je nu met het hand(balg)pompje (2) oppompt is vrij van lucht. Nu ga je elk van de bovengenoemde onderdelen in die specifiek volgorde ontluchten.

• Draai de ontluchtingsschroefje (3a) van het waterfilter open
• Pomp net zolang totdat er geen lucht meer onder het schroefje uitkomt
• Pomp nu heel langzaam en draai tegelijk het schroefje weer dicht. Nu weet je zeker dat er geen lucht meer onder zit. Zet het schroefje subtiel vast (aluminium draai je heel makkelijk dol)
• Draai nu het ontluchtingschroefje (5a) op het brandstoffilter open
• Pomp totdat je minstens een half bekertje brandstof doorgepompt hebt. Hierdoor is de lucht in de toevoerleiding tussen het waterfilter (3) en brandstoffilter (5) ook uit het systeem gepompt (doe je dit niet dan stopt je motor weer na 5 min :( )
• Als ook hier alle lucht eruit is draai je al pompend het schroefje weer dicht, en subtiel vastzetten.
• Als laatste nog het schroefje (6a) op de brandstofpomp ontluchten volgens hetzelfde trucje.
• Nu is het lagedruksysteem ontlucht. Je kunt nu even proberen met een beetje gas te starten (check de stopknop ;) ) Binnen 10 sec moet de motor wel starten. Het kan ook gebeuren dat de motor nu op één cilinder gaat lopen. Dit is te merken aan een heftig schuddende en onregelmatig lopende motor. Als de motor niet start of op één cilinder loopt moet je het hogedruksysteem ontluchten.

Hogedruksysteem ontluchten

• Draai de moer (7b) van de verstuiverleiding van beide verstuivers een half slagje los.
• Gashendel vol gas, schroef in z'n vrij en stopknop in
• Bedien nu de startmotor voor ong. 6 seconden. Na een paar seconden zie je als het goed is brandstof langs de moer van de verstuiverleiding lekker/spuiten (niet met je vingers inkomen!!).
• Draai de moer (7b) van de verstuiverleidingen weer subtiel aan
• Zet de gashendel weer neutraal
• Start de motor
• Controleer op brandstoflekkage bij de delen die je zojuist allemaal los en vast gedraaid hebt.

Jaarlijkse klussen

Een aantal klussen aan de motor van Jaffa zullen jaarlijks of 2-jaarlijks gedaan moeten worden. Deze lijst geeft een beeld wat er de afgelopen jaren gedaan is. Een volledig overzicht vanaf klusseizoen 2007/2008 is hier te vinden: Media:Onderhoudsgeschiedenis motor Jaffa.xlsx.

Ding	Interval volgens boekje	Eigen mening	18/19	19/20	20/21	21/22	22/23^	23/24	Voorraad boot	Voorraad Loods
Draaiuren motor (cumulatief)			2007	????		2448 (8-2021)
Dieseltank leegmaken	250h	Dieseltank afvullen of leegmaken	Done	Winterwedstrijden	Niet gedaan	Niet gedaan	Niet gedaan	Niet gedaan
Dieselfilter (aan tank)		2-Jaarlijks	Done	Done	Done	Niet nodig	??	Done	1	0
Dieselfilter fijn (aan motor)	250h	1 jaar	Done	Done	Done	Done	??	WiP	1	0
Check fuel-injection timing	500h	Niet nodig volgens monteur	Verstuivers vervangen
Check the injection spray-condition	500h	Niet nodig volgens monteur	Verstuivers vervangen
Motorolie (1,3L, 15W40)	150h	Jaarlijks	Done	Done	Done	Done	Done	Done	1,2L	0L
Olie keerkoppeling (0,3L, HDX30)	150h	Jaarlijks	Done	Done	Done	Done	??	Done	0,8L	0L
Oliefilter	250h	Jaarlijks	Done	Done	Done	Done	??	Done	0	0
Impeller	500h	2 jaar	Gecheckt	Done (Tijdens seizoen)	Niet nodig	Vervangen	??	Vervangen	1*	0
V-snaar koelwater	Elke motorstart checken	Jaarlijks controleren	Gecheckt	Gecheckt	Gecheckt	Gecheckt	Gecheckt	Vervangen	1*	0
V-snaar dynamo	Elke motorstart checken	Jaarlijks controleren	Gecheckt	Gecheckt	Vervangen ivm nieuwe dynamo	Gecheckt	Gecheckt	Vervangen	1*	0
Zinkanodes in de motor (2 stuks)	500h	Vervangen als meer dan helft op is	Opgeschuurd	Vervangen	Gecheckt	Vervangen	Niet vervangen	Vervangen	0	0
Afvullen anti-vries	Elke winter	Ook binnen tegen corrosie	Done	Winterwedstrijden		Gedaan in het water	??	Done	0	0L
Luchtfilter schoonmaken	250h	Elk jaar	Done	Vervangen	Done	Done	??	Done	0	0
Mixing elbow schoonmaken	250h	2-jaarlijks controleren op lekkage	Done	Niet gedaan	Vervangen door RVS exemplaar	Niet gedaan	Niet gedaan	Niet gedaan
Rubberlager-brons schroefasuithouder	500h	Als er veel speling op zit	Gecheckt	Nog checken	Gecheckt	Niet gecheckt	??	Gecheckt
Volvo-seal smeren	2x per jaar	2x per jaar	Done	Todo	Done	Done	NVT	Vervangen Done	1 tube	0
Volvo-seal vervangen	400h of 4 jaar	Tsja	Niet nodig	Todo	Vervangen	Niet nodig	Vervangen in Ierland (Tides SeriesOne, geen succes)	Vervangen	0	0
Bolanode schroefas		Hamertruc gebruiken bij bevestigen	Gecheckt	Nog checken	Vervangen	Niet gecheckt	Vervangen	Vervangen	0	0
Dieselpeilslangetje vervangen		1 jaar	Done	Niet nodig	Niet nodig	Niet nodig	Niet gedaan	Todo		1
Werking thermostaat checken		1 jaar	Done	Done	Done	Done	???	Done	1*	0

^In de winter van 2022/2023 stond de boot in Ierland op de wal en het is niet helemaal duidelijk wat voor motoronderhoud daar exact is uitgevoerd.

Als er bij voorraad een * achter het aantal staat betekent dat dat de unit die op voorraad is al een keer gebruikt is (en preventief is vervangen). Deze onderdelen zijn nog goed genoeg om als reserve aan boord te leggen, maar als je in de winter dingen vervangt moet je een nieuw onderdeel gebruiken. Nieuwe onderdelen zijn te herkennen aan de dichte (originele) verpakking. Zorg dat er nooit meer dan één gebruikt onderdeel is, we hebben al genoeg rotzooi ;).

Sommige klussen vergen wat meer specialistisch kennis, maar die dingen hoeven niet elk jaar te hoeven gebeuren. Zelf doen kan alleen als je heel goed weet waar je mee bezig bent, anders kun je het beter aan een professional overlaten.

Ding	Interval volgens boekje	Eigen mening	07/08	08/09	09/10	15/16	16/17	17/18	18/19	19/20	20/21	21/22
Alle schroeven op de motor aandraaien	500h	4 Jaar	Nee	Nee		Nee	Nee	Zelf gedaan	Nee	Nee	Nee	Nee
Cylinder head bolts aandraaien	500h	4 Jaar	Nee	Nee	Done	Nee	Nee	Zelf gedaan	Nee	Nee	Nee	Nee
Adjust intake/exhaust valve clearance	500h	4 Jaar	Nee	Nee	Done	Nee	Nee	Zelf gedaan	Nee	Zelf gedaan	Nee	Nee
Adjust propellor schaft alignment	500h	Als er veel onbalans in zit	Zelf gedaan		Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Nee	Laten doen	Nee

Foto's van de motor

Gebruik motor Jaffa

Om te zorgen dat we nog lang plezier kunnen hebben van de motor van Jaffa is het belangrijk om bij het gebruik op een aantal dingen te letten, hieronder staan de belangrijkste punten.

Starten

Voer voordat je de haven uitvaart eerst de motorchecklist uit. Daarna starten. Bij temperaturen boven de 15 a 20 graden, of als de motor recent nog gelopen heeft, start de motor vaak zonder extra gas te hoeven bij geven. Je kan de gashendel dan gewoon in de neutraal stand laten staan. Mocht dit niet lukken, of is het kouder, trek dan het knopje bij de gashendel uit (dan wordt de keerkoppeling niet bediend) en geef wat gas. Als het zeer koud is buiten kan het nodig zijn om (bijna) vol gas te geven om te starten. Neem gas terug zodra de motor start zodat deze niet heel veel toeren gaat maken. Warmdraaien is niet noodzakelijk als er in het begin rustig gevaren wordt. Controleer of er water uit de uitlaat komt. Zie 'Koelwater' voor de procedure indien dit niet het geval is.

Tijdens het varen

Vergeet niet het knopje bij de gashendel weer in te drukken voordat je wegvaart, anders werkt de keerkoppeling niet. Geef bij het schakelen de keerkoppeling even de tijd om te schakelen voordat je gas bij geeft, en doe ook rustig aan bij het schakelen van achteruit naar vooruit. Probeer regelmatig een stukje te varen met redelijk wat toeren (gashendel bijna horizontaal). De motor heeft de neiging te roeten bij weinig toeren en door regelmatig harder te lopen brandt hij weer schoon/blijft hij schoner.

Na het varen

Laat na een stuk stevig doorgevaren te hebben de motor een minuut of 5 stationair lopen voordat je hem uitzet. Op die manier worden koelwater en olie nog een tijdje rondgepompt wat ervoor zorgt dat de motor homogeen gekoeld wordt en er minder thermische spanningen optreden. Zet de motor uit met de stopknop en vergeet die niet weer terug te duwen! Anders start de motor later niet meer.

Waarschuwingslampjes

Op het bedieningspaneel van de motor zit een aantal waarschuwingslampjes. Hier volgt een beschrijving van wat ze betekenen en wat je moet doen als ze aan gaan.

Koelwater

Als dit lampje aan gaat is ook een waarschuwingstoon te horen. Het lampje geeft aan dat de motor te warm aan het worden is. Over het algemeen betekent dit dat er problemen zijn met het koelwater. Controleer of er koelwater uit de motor komt. Is dit niet het geval; controleer dan of de afsluiter open staat. Is dit wel het geval, geef dan even gedurende 5 seconden flink gas (gashendel horizontaal). Lost dit het probleem niet op, probeer dan zo snel mogelijk de boot aan te leggen of te ankeren! Doorvaren met een niet gekoelde motor kan leiden tot ernstige beschadigingen. Kijk daarnaast of er water in de wierpot staat. Als dit laatste niet het geval is wil het nog wel eens helpen om handmatig water toe te voegen. Doe de afsluiter dicht, open de wierpot en giet er water in. Doe de wierpot weer dicht en open de afsluiter weer. Bij het openmaken van de wierpot kom je een O-ring tegen die in het deksel van de wierpot hoort. Deze ligt er erg los in, en valt er dan ook makkelijk uit. Als deze O-ring ontbreekt, kan de koelwaterpomp geen water aanzuigen met alle problemen van dien. Controleer dus bij het weer dichtdoen van de wierpot of de O-ring in het deksel zit. Als dit ook niet helpt moet het hele koelsysteem nagelopen worden. Kijk of er knikken in slangen zitten of dat er duidelijke lekkages zichtbaar zijn. De impeller zou ook kapot kunnen zijn, zeker als de motor voor langere tijd zonder koelwater heeft gedraaid. In de motorkist zit een nieuwe en in de motorhandleiding staat hoe de vervanging werkt.

Oil - Oliedruk

Als dit lampje aan gaat is ook een waarschuwingstoon te horen. Het lampje geeft aan dat er geen olie meer circuleert in de motor. Probeer zo snel mogelijk aan te leggen of te ankeren! Doorvaren met een motor zonder olie(druk) kan leiden tot ernstige beschadigingen. Controleer na het aanleggen het oliepeil. Let op: Als je net gemotord hebt is het oliepeil altijd lager omdat een deel van de olie nog bovenin de motor zit, en nog weer terug moet lopen naar het carter. Aanvullen kan wel, maar niet tot het maximum! Bij teveel olie kan de motor op hol slaan. Indien er nog voldoende olie is, zit het probleem elders in het oliesysteem en is het raadzaam om een dealer of monteur naar de motor te laten kijken.

Charge

Het charge lampje kent 2 knippermodi: langzaam knipperen (1x per seconde) en snel knipperen (3x per seconde). Langzaam knipperen geeft aan dat de laadspanning te laag is. Dit kan gebeuren bij een laag toerental (komt regelmatig voor en is niet erg), of als er heel veel gebruikers aan staan. Snel knipperen betekent dat de spanningsval tussen de dynamo en de accu te hoog is, wat kan wijzen op een slechte elektrische verbinding tussen dynamo en accu.