Gebruik van Epoxy

Epoxy is heel veelzijdig, en daardoor geschikt voor heel veel klussen. Het is erg geschikt als lijm, om een houten oppervlak voor te behandelen voor extra waterbestendigheid, of om mee te lamineren. Daarnaast kunnen er nog verschillende additieven aan toegevoegd worden om het bijvoorbeeld dikker, lichter, of makkelijker schuurbaar te maken. Het is sterker dan Polyester (chemische hechting) en hecht aanzienlijk beter aan andere oppervlakken (mechanische hechting). Daarnaast bevat epoxy geen oplosmiddelen, waardoor het geen vervelende lucht heeft zoals polyester, en er niks in oplost. Dit maakt het geschikt als lamineerhars voor sandwichconstructies met PolyStyreen (zie hiervoor de pagina over plakken). Het ontbreken van oplosmiddelen betekent echter ook dat de epoxy niet te verdunnen is.

Epoxy heeft echter ook nadelen. Zo is het vrij duur (ongeveer 20 euro per kilo)en breekt het af onder invloed van UV. Dat betekent dat je het in toepassingen die veel UV licht krijgen af moet lakken met een UV bestendige lak.

GEZONDHEIDSWAARSCHUWING!

Voor epoxy kan je een allergie opbouwen. Bij deze allergie gaat het er niet zozeer om of je hem krijgt, maar wanneer je hem krijgt. Als je er allergisch voor bent krijg je vrij sterke symptomen al bij contact met zeer kleine hoeveelheden epoxy. Dit maakt het onmogelijk om er ooit nog mee te werken. Risico op een allergie kan zoveel mogelijk verminderd worden door lichamelijk contact met epoxy zoveel mogelijk te vermijden. Draag dus altijd handschoenen bij het verwerken van Epoxy!

Soorten en eigenschappen

In de loods zijn verschillende soorten epoxy aanwezig, met elk hun specifieke toepassingen. Dit zijn:

Bison snelepoxy	Dubbele injectiespuit hars en harder, zeer geschikt om hele kleine hoeveelheden aan te maken, vrij dik en taai, en daardoor voornamelijk geschikt om mee te lijmen. Wordt heel snel hard (duurt ongeveer een kwartier)
Polypox Epoxy Injecteer	Om hout of kaal (polyester) laminaat te impregneren als extra bescherming voor het aanbrengen van verf of lak. Daarnaast verbetert het de hechting van een epoxy laminaat op poreuze materialen (zoals hout). Voor optimale sterkte dient het lamineren te gebeuren als de injecteer nog niet volledig uitgehard is (net plakkerig).
Polypox Epoxy THV 500	Standaardhars, te gebruiken als lijm, beschermlaag, lamineerhars of met additieven
Polypox Epoxy Lijm 700	Standaardepoxyhars ingedikt tot pindakaas consistentie, zeer geschikt om mee te lijmen

Alle epoxy's zijn tweecomponenten. Dit betekent dat je twee componenten in de juiste verhouding bij elkaar moet mengen. Dit zal dan onder de juiste omstandigheden uitharden. Als dit niet gebeurt binnen de gegeven tijd (doorgaans max 24 uur) is het mengsel waardeloos geworden en zal ook nooit meer hard worden. Toevoegen van meer harder dan is aangegeven geeft geen grotere kans op correct uitharden, sterker nog, dit is juist slecht.

De snelepoxy heeft zowel hars als harder in dezelfde verpakking zitten.

Voor de polypox epoxy's hebben we verschillende harders:

Polypox Injecteer harder	Harder speciaal voor de Polypox Epoxy Injecteer, die alleen in combinatie met deze harder gebruikt mag worden. Verwerken en uitharden tussen de 15 en ? graden Celsius. Verwerkingstijd 30 minuten.
Polypox harder 355	standaard harder voor Polypox 500 en 700; verwerken en uitharden tussen de 15 en x graden Celcius met een verwerkingstijd van 25 minuten
Polypox harder 455	snelle harder voor Polypox 500 en 700 voor lage temperaturen; Verwerkingstijd en uitharden (tussen 5 en 20 graden) met een verwerkingstijd van 10 minuten

Aanmaken en verwerken

Hieronder zal kort uiteen worden gezet hoe de verschillende epoxy's aangemaakt en verwerkt moeten worden, en welke dingen je hiervoor nodig hebt. Probeer bij het aanmaken behoudend te zijn met de hoeveelheid die je aanmaakt. Meestal schatten mensen de hoeveelheid die ze nodig hebben veel te hoog in. Als je het niet zeker weet vraag dan iemand met meer ervaring (ouwe lul) om een second opinion. Alles dat je teveel hebt kan weggegooid worden. Vraag dus als je wat over hebt altijd even aan andere mensen om je heen of die nog wat kunnen gebruiken. Als je echt wat over hebt, kan je dit niet zomaar weggooien, het is daar veel te reactief voor. Pas als het goed is uitgehard, kan je het in een otto gooien. Alle epoxy die (nog) niet is uitgehard is chemisch afval en moet dus in de daarvoor bestemde lekbak.

Voor alle epoxy's geldt: EERST HANDSCHOENEN AAN!

Voor verwerking dient je werkstuk goed opgeschuurd te zijn (P220) en goed ontvet met aceton. (PolyStyreen niet ontvetten met Aceton!)

Bison snelepoxy

Benodigdheden:

• Oppervlak om de epoxy op aan te brengen. Bijvoorbeeld een stukje karton of hout.
• Roerstokje om de epoxy mee te mengen en mee aan te brengen. Bijvoorbeeld een lucifer.

Aanmaken en verwerken: Pak de dubbele injectiespuit en breng wat epoxy aan op het oppervlak. Probeer hierbij zoveel mogelijk de beide injectiespuiten evenveel in te drukken. Trek, als er genoeg epoxy op het oppervlak zit, de injectiespuiten weer een stukje terug zodat er geen epoxy uit blijft lopen. Meng nu met het roerstokje de epoxy goed door elkaar. Het kan nu aangebracht worden op je werkstuk.

De epoxy wordt vrij snel hard (kwartier tot een half uur). Dit kan voor bepaalde toepassingen erg handig zijn.

Polypox Injecteer

Benodigdheden:

• Polypox injecteer en Polypox injecteer harder
• bakje of blikje om de epoxy in aan te maken.
• roerhoutje om de epoxy mee te roeren
• weegschaal, injectiespuiten of andere unit om de juiste hoeveelheden mee af te meten
• Kwast om de epoxy aan te brengen op het oppervlak

Aanmaken en verwerken: Controleer dat de omgeving binnen het temperatuurbereik van de epoxy valt. Let goed op dat je de Polypox Injecteer hars en Polypox Injecteer harder gepakt hebt. Meet nu in het blikje 2 delen hars op 1 deel harder af. Meng dit goed met het roerhoutje. Breng nu de epoxy met een kwast aan op het te behandelen oppervlak. Let goed op dat alles goed bedekt is en breng op sterk zuigende oppervlakken (zoals de kopse kanten van hout) indien nodig na een tijdje nog een beetje extra aan. Let goed op dat er geen druipers ontstaan. Deze kosten veel tijd om netjes af te werken als de epoxy hard is. Zorg dat na het aanbrengen de omgeving nog minstens 24 uur de juiste temperatuur heeft.

Injecteerepoxy heeft een lagere viscositeit (is dunner) dan gewone epoxy en wordt daarom ook wel gebruikt voor het vullen van kieren en spleten.

Polypox 500 of 700

Benodigdheden:

• Polypox 500 of 700 en Polypox harder 355 of 455
• bakje of blikje om de epoxy in aan te maken.
• roerhoutje om de epoxy mee te roeren
• weegschaal, injectiespuit of andere unit om de juiste hoeveelheden mee af te meten
• Kwast om de epoxy aan te brengen op het oppervlak

Aanmaken en verwerken: Controleer dat de omgeving binnen het temperatuurbereik van de epoxy valt. Meet nu in het blikje 2 delen hars op 1 deel harder af. Meng dit goed met het roerhoutje. Verwerk dit op de gewenste manier: lamineren, lijmen, etc... Verwijder zoveel mogelijk de druipers voordat de epoxy hard is. Dat scheelt je later een hoop tijd. Zorg dat na het aanbrengen de omgeving nog minstens 24 uur de juiste temperatuur heeft.

Additieven

Aan de Polypox 500 hars (en aan polyester) kunnen verschillende additieven toegevoegd worden om de verschillende eigenschappen te veranderen. Bij Euros zijn er 3 in gebruik, maar er zijn nog meer verschillende soorten verkrijgbaar varierend van houtstof om een houtkleur te verkrijgen tot grafiet voor een extra hard en glad oppervlak.

Glass bubbles

Glass bubbles zijn miniscule glasbolletjes, gevuld met lucht. Hiermee kan de dichtheid van de hars sterk teruggebracht worden tot een half a een derde van de oorspronkelijke waarde. Hierbij neemt ook de viscositeit enigszins toe (wordt het dikker), en wordt het makkelijker te schuren. Dit maakt het geschikt als vulmiddel op plekken waar een goede hechting vereist is (bijvoorbeeld onder de waterlijn), of om holtes op te vullen voordat er overheen gelamineerd gaat worden. Hierbij kan het nodig zijn om Aerosil toe te voegen om een voldoende hoge viscositeit (dik genoeg) te verkrijgen. De sterkte van het uitgeharde product is echter lager dan van pure epoxy of epoxy ingedikt met Aerosil. Het is daarom niet geschikt voor klussen waarbij een hoge sterkte vereist is, zoals lijmverbindingen.

Het aanmaken gaat als volgt: maak de Polypox 500 aan volgens de handleiding hierboven, en voeg al roerende Glass bubbles toe tot de gewenste dichtheid/viscositeit bereikt is. Gebruik een stofmasker tegen het stof. Eerst de Glass bubbles toevoegen aan de hars en daarna pas de harder kan ook, maar hierbij dient erg goed geroerd te worden om er zeker van te zijn dat alles goed gemengd is.

Aerosil

Aerosil wordt gebruikt om hars een hogere viscositeit (dikker maken) te geven om het te gebruiken als vulmiddel/plamuur, of een vullende lijm. Toevoeging van Aerosil geeft nauwelijks toename van het volume van de hars, en heeft nauwelijks tot geen invloed op de sterkte van de uitgeharde epoxy. Om communicatie te vergemakkelijken kunnen er vier gradaties van viscositeit onderscheiden worden, achtereenvolgens: siroop, ketchup, mayonaise en pindakaas. De definities zijn als volgt:

• Siroop/stroop: hars zonder toevoegingen.
• Ketchup: hars met de consistentie van ketchup. Druipt vanaf verticale oppervlakken op de grond.
• Mayonaise: hars met de consistentie van mayonaise. Glijdt langs verticale oppervlakken naar beneden, maar valt niet op de grond. Polypox 700 heeft deze consistentie (na mengen met harder).
• Pindakaas: hars met de consistentie van pindakaas. Veranderd niet/nauwelijks van vorm onder invloed van de zwaartekracht.

Het aanmaken gaat als volgt: maak de Polypox 500 aan volgens de handleiding hierboven, en voeg al roerdende de Aerosil toe tot de gewenste dichtheid/viscositeit bereikt is. Het is erg moeilijk om een egaal mengsel te krijgen omdat de Aerosil nogal klontert. Goed roeren scheelt een hoop, en kleine klontjes zijn niet erg. Let op: de viscositeit neemt in het begin nauwelijks toe, en dan plotseling heel sterk. Zodra het dikker begint te worden moet je dus voorzichtiger worden met het toevoegen van de Aerosil. Gebruik een stofmasker tegen het stof. Eerst de Aerosil toevoegen aan de hars en daarna pas de harder kan ook, maar hierbij dient erg goed geroerd te worden om er zeker van te zijn dat alles goed gemengd is.

Aangezien epoxy door het reageren warm wordt, wat het vloeibaarder maakt is het handig om bij het aanmaken de epoxy wat dikker te maken dan nodig lijkt. Dit voorkomt dat je een kwartier na aanbrengen terugkomt en moet constateren dat je mooi afgewerkte plamuurlaag een blob met druipers is geworden. Vaak is het dan ook nog eens te laat om het goed te verhelpen.

Suiker

Suiker wordt toegevoegd aan epoxy om antislip te verkrijgen. Een voorbeeld hiervan kan gevonden worden op de rioolplank van Lichtekooi. Het idee erachter is, dat als de epoxy langzaam wegslijt en gladder wordt, de suiker oplost in water en weer scherpe randjes achterlaat. Dit werkt redelijk, als er niet vervolgens een paar keer overheen gelakt wordt. Aanmaken: Maak epoxy aan en meng suiker erdoor. Mengverhouding: ? . Breng het aan in stroken op het gewenste oppervlak.

Na verwerking

Na uitharding ontstaat er op de epoxy een waslaagje (amine blush). Voor het oppervlak verder behandeld kan worden dient het eerst ontvet te worden. Om na het lamineren een net opgeruwd oppervlak te verkrijgen kan als laaste laag "peel-ply" gebruikt worden. Na het uitharden wordt deze laag eraf gehaald (gepeld) en blijft er een netjes opgeruwd oppervlak over dat meteen klaar is voor verdere behandeling.

Links

West System epoxy handleiding: Zeer veel en nuttige informatie over de verwerking van epoxy voor de meest uiteenlopende doeleinden. Toegespitst op West System epoxy, maar bevat een hoop kennis die met alle epoxies te gebruiken is.