Zaagtafel

Een zaagtafel is een zaagmachine bedoeld om rechte snedes in hout te zagen. Een zaagtafel is in feite een omgekeerde cirkelzaag welke door een metalen blad (de tafel) zaagt. Euros heeft in een de loods een vrij professionele zaagtafel van het merk Harwi, type 100s 10 1.6 kW (2.2PK, 4.3A). Aanschaf: 1990.

Gebruik zaagtafel

Opmerking vooraf: Het veilig gebruiken van een zaagtafel leer je niet door het lezen van een tekst als deze, maar door goede praktijkinstructie en oefening op lokatie! Vraag hiernaar bij de Matco of een ervaren klusser.

De zaagtafel is een gevaarlijke machine als hij verkeerd wordt gebruikt. De belangrijkste punten bij het gebruik van een zaagtafel (en eigenlijk alle potentieel gevaarlijke apparaten) zijn veiligheid en daarna voorbereiding. Hieronder worden een aantal gebruikstips doorgenomen. Afhankelijk van de situatie hoeft deze lijst niet volledig of geheel kloppend te zijn.

• Werk te allen tijde veilig!
• Bij twijfel over wat dan ook: raadpleeg een ervaren klusser of Matco. Stel bij gebrek aan een van deze personen je klus uit.

Veiligheid

• Druk eventueel voor gebruik de noodstop op de zaagtafel in om te voorkomen dat iemand door miscommunicatie of wat dan ook de zaagtafel te vroeg aanzet.
• Draag altijd goede oorbeschermers en een schone veiligheidsbril.
• Waarschuw eventuele omstanders.
• Draag geen werkhandschoenen. De schade aan je hand is doorgaans groter als het zaagblad zich vastgrijpt in de handschoen en daardoor de handschoen zeer ruw van je hand wordt getrokken of zelfs de handschoen met hand erin!

Voorbereiding

• Zorg dat je over voldoende bewegingsruimte rondom de zaagtafel beschikt (zowel voor als achter de tafel). Zeker bij grote werkstukken.
• Ruim de zaagtafel zelf en ook de vloer op van rommel, stof en zaagsel. Struikelen of uitglijden kan zeer gevaarlijk zijn!
• Stel eventueel de hoek van het zaagblad in (meestal staat hij gewoon haaks).
• Stel de hoogte van het zaagblad in (meestal zo dat de tanden net boven het materiaal uitkomen)
• Stel een van beide geleiders in en trek eventueel een lijn op het materiaal. Gebruik altijd maar één geleider, nooit beide!
• Sluit de afzuigcycloon aan op stopcontact en op de zaagtafel.
• Controleer of het spouwmes goed staat ingesteld.
• Doe een testbeweging terwijl de zaagtafel uitstaat. Vooral bij grotere objecten zoals plaatmateriaal waarbij je met meerdere mensen de plaat vasthoudt, is het goed om even te oefenen met de beweging, overpakken etc. en te kijken of je genoeg ruimte hebt.
• Stel de kap boven de zaagtafel zo laag mogelijk in, zodat je nog precies goed kunt zien of het zaagblad goed zaagt.
• Regel bij kleinere werkstukken een geschikt duwhoutje.

Het zagen

• Zet de afzuigcycloon aan.
• Controleer of de noodstop is uitgetrokken en zet de zaagtafel aan (zorg dat het werkstuk niet tegen het zaagblad ligt).
• Ga zo min mogelijk in lijn staan met het zaagblad, om te voorkomen dat je wordt geraakt door eventuele uitschietende delen.
• Zorg dat je nooit dichter dan 10 cm met je handen in de buurt van het zaagblad komt.
• Wees erop bedacht dat je hand of vingers uit kunnen schieten. Duw dus nooit te hard in de richting van het zaagblad.
• Duw het werkstuk rustig en beheerst over het zaagblad, eventueel gebruik makend van het duwhoutje.
• Zet de zaagtafel weer uit
• Rem eventueel het zaagblad met een beunhoutje.

Achtergrondinformatie

Hieronder staat enkele begrippen verder uitgewerkt. Dit hoeft niet volledig te zijn.

Schulpen, afkorten en plaatmateriaal

Bij het zagen op een zaagtafel wordt onderscheid gemaakt tussen meerdere manieren van zagen. Schulpen is zagen in de richting van de houtvezels, vrijwel altijd is dat in de lengterichting van een balk. Afkorten is het dwars op de vezelrichting zagen. Plaatmateriaal bestaat meestal uit meerdere lagen in meerdere richtingen en is daarmee een derde categorie.

Soort zaagblad

Euros heeft twee soorten zaagbladen: een grove met weinig en grote tanden en een fijne met veel en kleine tanden. Naar het schijnt is de grove beter geschikt voor het schulpen van massief hout en de fijne geschikter voor het zagen van plaatmateriaal. Meestal zit bij Euros de fijne zaag in de zaagtafel.

Hoogte zaagblad

De hoogte van het zaagblad hangt af van de manier van zagen. De hoogte van het zaagblad is een van de factoren die het resultaat van de zaagsnede bepalen.

Bij het schulpen moet de zaag op z'n hoogst zodat de zaag een zo vertikaal mogelijke snede maakt. Bij het afkorten van massief hout behoort de zaag net boven het materiaal uit te steken. Bij plaatmateriaal moet het zaagblad ook net boven het plaatmateriaal uitsteken of nog iets hoger (net een gehele tand uit het materiaal). In de laatste twee gevallen zaagt het zaagblad behoorlijk horizontaal door het materiaal. Dit komt een mooie zaagsnede ten goede.

Spouwmes

Direct achter het zaagblad, bij de opgaande kant van het zaagblad, zit het spouwmes. De functie van het spouwmes is om te voorkomen dat de tanden van het opgaande deel van het zaagblad het werkstuk optillen en op deze manier van het zaagblad af lanceren. Dit gebeurt vooral als je het werkstuk per ongeluk draait waardoor het zaagblad klem komt te zitten in het werkstuk.

Het spouwmes is van glad staal, even dik of net een beetje dunner dan het zaagblad, en volgt de kromming van het zaagblad. Tussen zaagblad en het spouwmes zit hierdoor een min of meer constante spleet van ongeveer 2-5 mm. De bovenkant van het spouwmes zit 1 tot 3 millimeter onder de bovenkant van het zaagblad. Op die manier is het toch mogelijk een sleuf in hout te zagen.

Geleidingen

Op de zaagtafel zitten twee geleidingen. Eén aan de linkerkant (van voren gezien), dat is een losse die evenwijdig met het zaagblad kan bewegen, en een andere aan de rechterkant, een vast te zetten geleiding, die vanaf of naar het zaagblad toe kan bewegen. Gebruik deze geleidingen nooit tegelijkertijd aangezien het werkstuk dan kan klemmen tussen de geleidingen! De linker geleiding is geschikter voor het afkorten van langere balken of latten. De rechter geleiding is geschikter voor het zagen van grotere materialen zoals plaatmateriaal.

Remmen

Op de zaagtafel zit helaas geen rem. Omdat het zaagblad na het uitzetten zeer lang blijft nadraaien, is het zeer verstandig het zaagblad na gebruik te remmen. Dit remmen kan op twee manieren. Allereerst door een stukje hout in te zagen. Een andere manier is door een dun maar stevig latje tegen de zijkant van het zaagblad te duwen. Doe dit altijd aan de voorkant van het zaagblad (het deel dat de tafel ingaat) en duw niet tegen de tanden maar tegen het massieve gladde deel van het zaagblad!

Frezen

De zaagtafel leent zich ook heel goed voor het frezen van smalle sleufjes (of bredere door meerdere zaagsnedes naast elkaar te maken).