Wantspanner

Een wantspanner word gebruikt om het staande want (de stagen) op spanning te kunnen zetten. Ze bestaan uit meerdere onderdelen: het huis en 2 draadeinden.

Het huis bevat aan beide einden een schroefdraad. Aan de ene kant is dit een linkse draad en aan de andere kant een rechtse. Als beide kanten dezelfde draad hadden zou je de spanner niet losser of vaster kunnen draaien. Er zijn twee types huizen: een rond dicht huis met een klein gat erin. Deze verstel je met een schroevendraaier of een ander staafje door het gat. Het tweede type is afgeplat aan twee kanten en heeft een veel grotere opening. Deze mag je nooit met een schroevendraaier verstellen! Dan vervorm je het huis. De correcte manier om deze spanners te stellen is met een steeksleutel of bahco. Borgen van de wantspanner kan op 2 manieren en deze zijn vaak gekoppeld aan het type huis dat de wantspanner heeft. Het type met het kleine gat wordt meestal geborgd met 2 moeren op de draadeinden die strak tegen de spanner worden gedraaid. Bij het type met de grote opening zitten er meestal oogjes in de uiteinden van de schroefdraden die in het huis steken. Hier kan je splitpennen of borgringen in doen.

De draadeinden hebben dus ook met een linkse draad en een rechtse draad. Wil de draad niet in de wantspanner dan heb je hem dus waarschijnlijk verkeerd om. Er zijn meerdere uiteindes mogelijk voor de draadeinden zoals walseind (deze worden direct aan een stag gewalsd) of een gaffel. De luxere uitvoeringen zoals op Jaffa hebben zelfs een toggle aan het uiteinde. Een toggle is een variant op de gaffel die in twee richtingen kan zwenken. Dit voorkomt schade aan de wantspanner door eventuele zijwaartse krachten. Draadeinden met walseind hebben vaak ook een afgeplat vlak. Als je hier een steeksleuitel op zet kan je voorkomen dat de stag meedraait bij het verstellen van de wantspanner.

Materiaal: voor kleine bootjes worden wantspanners meestal gemaakt van RVS, en soms van brons voor traditionele jachten. Bij grotere boten zoals jaffa zijn de draadeinden van RVS, maar is het huis van brons of heeft het bronzen inserts voor de schroefdraden. Dit is omdat RVS op RVS bij hoge belastingen gaat vreten waardoor de schroefdraad kapot gaat.

Onderhoud: Waar de stag in het walseind steekt is een van de risicoplekken voor stagslijtage. Dit dient dus regelmatig gecontroleerd te worden op gebroken tieren. Daarnaast is het aan te raden voor het zetten van de mast aan het begin van het seizoen een klein beetje wantspannerolie aan te brengen op de draadeinden. Dit maakt het trimmen naderhand een stuk soepeler.